کلید شرطی چیست؟

کلید شرطی چیست؟

کلید یا علامت شرط،نشانه ای است که بطور ذهنی با یک حالت یا یک کنش پیوند می یابد و باعث تداعی آن حالت یا وضعیت می گردد.بعنوان مثال یک اونیفورم تداعی گر ضوابط و مقرراتی است که برتن کنندگان آن رعایت می کنند و یا دیگران را وادار به رعایت می نمایند .

علامت شرطی را برای ایجاد حالات روانی چون آرامش وحالات جسمی مانند وارهیدگی به کار گرفت .

در آموزش ریلاکس وتمرینات خود هیپنوتیزم ، شخص به یک علامت ورمز ، شرطی می شود به گونه ای که با بکار گرفتن آن رمز در زمان اندک به حالت مطلوب می رسد . این علامت شرطی می تواند عدد ، تصویر ذهنی ( تجسم یک منظره یا صحنه خاص) ویا آهنگ وصدای ویژه باشد .

کوتاه ترین راه عملی برای نشان دادن تاثید رمز شرطی در حالت خلسه هیپنوتیک امکان پذیر است . در حالت هیپنوتیزم کلیدشرطی به سرعت پذیرفته می شود.بعنوان مثال،در آزمایشی به فرد خوابگرد(فردی که در درجه سوم از هیپنوتیزم،معینی سومنامبول قرار دارد)گفته می شود که پس از بازگشت به حالت عادی وقتی آقای ب روی صندلی می نشیند شما شدیدا احساس سرما می کنید یا شما به بیرون از اتاق می روید.

وقتی فرد هیپنوتیزم شده به حالت عادی(بیداری)می رسد با بکارگیری کلید شرط(نشستن آقای ب)احساس سرما به وی هجوم می آورد و یا از اتاق خارج می شود.

این پدیده را پست هیپنوتیزم می گویند ما از بحث در مورد شرطی سازی حیوانات و کارهای پاوولف خودداری می کنیم و به پدیده شرطی سازی در انسانها می پردازیم.

آنچه که به طور کلی می توان در مورد کلید شرط گفت به قرار زیر است:

1- کلید شرطی می تواند تداعی گر احساسات خوشایند یا ناخوشایند،غم و اندوه یا شور و شعف،احساس پیروزی و عزت یا شکست و خفت و اعتماد به نفس یا شک و دودلی باشد.

2- قسمت عمده رفتارهای عادی و روزمره،رفتارهای شرطی شده و آماده هستند که با ظهور علامت شرط شکل می گیرند این علامت عمل یا عکس العملی است که پیامد مکرر ان همان رفتار خاص بوده است.

3- اشخاص که هر فرد با آنها در تعامل است می توانند متناسب با قدرت نفوذشان در آن فرد،او را در جهتی که می خواهند سوق دهند و در این راه کلیدها و رموزی را بکار می گیرند که موجب انگیزش هایی شناخته شده در فرد می شوند.

4- کلید شرطی اگر عمیق و قوی باشد به هنگام ظهور،استدلال و قدرت اراده در برابر آن سد و مانعی بوجود نخواهد آورد یعنی علیرغم اراده فرد جواب شناخته شده کلی شرط ظاهر می شود.

5- استدلال بعد از عمل.بعد از انکه انسان در معرض کلید شرط قرار گرفته تحت تاثیر آن مباردت به عمل می کند.اگر عملش غیرمنطقی و بی دلیل بوده باشد دست به دلیل تراشی و استدلالهای تحریف شده و گاه مسخره می زند یعنی استدلال نیروی عقل در برابر کلید شرطی انعطاف نشان می دهد و عملا در خدمت آن قرار می گیرد به گونه ای که فرد استدلالات خود را کاملا معقول و عین حقیقت می داند.

دارو  بعنوان کلید شرطی

بدون شک قسمت عمده ای از تاثیرات روانی ناشی از دارو که موجب شناخته شدن داروهای بی خاصیت گردیده است مربوط به تاثیر دارو بعنوان کلید شرطی است.پی آمد طبیعی استعمال دارو در اعتقاد افراد جامعه بهبودی است. با این اعتقاد وقتی فردی دارویی استعمال می نماید آنچه که مرتبا به صورت پیوسته تداعی می شود حالت بهبودی قبل از مریض است.تاثیر ذهنی فرد عوض می شود و وی خود را فردی سالم و یا رو به بهبودی تصور می کند،عکس العملهای اجتماعی متناسب با این تصویر در دیگران برمی انگیزد و مکانیسم خودکار ذهن او در جهت بهبودی بکار می افتد.

عمل جادئی بعنوان کلید شرط

یک لوح یا نوشته ساحرانه می تواند به دلایلی نقش یک کلید شرط قوی را داشته باشد که مهمترین دلیل(( جادوگرانه))بودن و اسرارآمیز بودن لوح یا نوشته است اعتقاد و تکیه عمیق و باطنی فرد به تاثیر یک لوح به همین دو دلیل مربوط می گردد.این اعتقاد و اطمینان همان کلید و رمز ذهنی است که فرد را در جهت رهایی از مشکلی که دارد سوق می دهد.

فردی که به خاطر یک ناراحتی خاص و بیماری به نزد جادوگر می رود با اخذ نوشته ای از او یا نوشیدن نوشابه ای که از دست جادوگر می گیرد کلید ذهنی او برای بازگشت به حالت قبل از گرفتاری خاصش بکار می افتد و به طرف احساسات،روحیات و وضعیت خوشایند و مطلوب قبلیش حرکت می نماید.

دکتر نادر اسدالهی